Geopolityka

Geopolityka, pseudonaukowa teoria oparta na determinizmie geograficznym, wg którego środowisko, w tym również położenie geograficzne wywiera decydujący wpływ na rozwój społeczeństwa. Tym, co wyodrębnia g. z determinizmu geograficznego, jest pogląd, że określone położenie geograficzne predestynuje dane państwo lub zamieszkujący dane terytorium naród do rozszerzenia wszelkimi środkami własnej „przestrzeni życiowej”. G. pojawiła się na przełomie XIX i XX w. — w związku z przejściem kapitalizmu w stadium monopolistyczne — jako usprawiedliwienie i uzasadnienie agresywnej polityki mocarstw imperialistycznych i eksploatacji przez nie innych krajów. Twórcą koncepcji g. był niemiecki geograf i etnograf, F. Ratzel, z tym że sam termin „geopolityka” wprowadzony został dopiero w czasie I wojny światowej przez szwedzkiego pangermanistę R. Kjellena. W późniejszym okresie założenia g. podchwycone zostały przez licznych naukowców i polityków burżuazyjnych. Szczególnie jaskrawe formy przybrała g. będąca elementem składowym ideologii hitlerowskiej, uzasadniającej dążenia III Rzeszy do panowania nad światem. Po II wojnie światowej g. znalazła licznych zwolenników w USA.