Hamowanie produkcji

Hamowanie produkcji, utrzymywanie z przyczyn subiektywnych bądź obiektywnych produkcji poniżej oczekiwanego i realnie zaplanowanego poziomu. H.p. występuje wtedy, kiedy przy danych środkach technicznych, ekonomicznych i organizacyjnych załoga zakładu pracy lub jej część wstrzymuje się od realizacji planowych zadań i wykonuje produkcję tak, iż jest ona mniejsza od oczekiwanej, przy założeniu, że pracownicy ci dysponują niezbędnymi do jej wykonania środkami. H.p. wynikać może z przyczyn obiektywnych, kiedy np. na skutek fizjologicznego zmęczenia poszczególnych pracowników zmniejsza się wielkość produkcji poniżej zaplanowanego poziomu lub też z powodu zmian w zespole pracowniczym produkcja maleje w wyniku niskich wskaźników integracji poziomej. H.p. z pobudek subiektywnych polega na świadomym, celowym ograniczaniu produkcji przez jednostki, grupy lub załogę. H. p. przez pojedynczych pracowników, jak również przez grupy pracowników wynika z czynników natury ekonomicznej, psychologicznej i socjologicznej. Pracownicy wstrzymują się od produkcji na oczekiwanym poziomie, jeżeli nakłady ich pracy nie są w odpowiednich proporcjach do otrzymywanych zapłat, nagród, świadczeń. Jest to wynik dokonania przez nich indywidualnej kalkulacji nakładów i wyników. Do czynników psychologicznych zaliczamy obawy pracowników przed podniesieniem przez kierownictwo zakładu norm wydajności pracy nie wynagradzanej proporcjonalnie do włożonego wysiłku. Do czynników socjologicznych należy zaliczyć skłonność pracowników w grupach do zachowań konformistycznych i przestrzegania norm współżycia w procesie produkcji, narzucanych przez większość, które mogą polegać na celowym ograniczaniu wydajności i produktywności pracy.