Spółdzielnie oszczędnościowo-pożyczkowe

Spółdzielnie oszczędnościowo-pożyczkowe (banki spółdzielcze, banki ludowe), działają na podstawie ustaw o spółdzielniach i prawie bankowym; zadaniem ich jest obsługa bankowa ludności rolniczej, drobnej wytwórczości oraz zakładów usługowych na wsi i w mieście, gromadzenie oszczędności pieniężnych ludności, udzielanie pożyczek obrotowych i inwestycyjnych na rozwój produkcji rolnej i rzemieślniczej, obsługa kasowo-rozliczeniowa skupu i kontraktacji produktów rolnych, obsługa kasowa gminnych spółdzielni „Samopomoc Chłopska”, kółek rolniczych itp. Źródłami finansowymi działalności kredytowej s.o.-p. są udziały członków i in. fundusze własne, wkłady oszczędnościowe, salda na rachunkach bieżących oraz kredyt refinansowy w Banku Rolnym. W końcu 1972 istniało 1643 s.o.-p. (mających ponadto 727 filii oraz 2290 stałych i 528 sezonowych tzw. punktów kasowych), zrzeszając 3 410 383 członków. Łączna suma bilansowa wszystkich s.o.-p. na koniec 1972 wynosiła 37 219 mln zł. Centralą organizacyjną i rewizyjną s.o.-p. jest Związek Spółdzielni Oszczędnościowo-Pożyczkowych w Warszawie, z oddziałami w miastach wojewódzkich.