Wielkie systemy

Wielkie systemy, system można określić jako zorganizowaną lub złożoną całość, zbiór lub kombinację rzeczy ew. części. Pojęcie „system” wywodzi się z nauk biologicznych. Pierwszy użył je w 1951 w przypisywanym mu obecnie znaczeniu amerykański biolog L. von Bertalanaffy. Tak rozumiane pojęcie „system” określać może bardzo różnorodne desygnaty. Mówimy więc o systemie słonecznym, o systemach górskich i wodnych. Pojęcie „system” bywa też stosowane w odniesieniu do uporządkowanych zespołów twierdzeń naukowych, mówimy np. o „systemie ekonomii keynesowskiej”. Organizacje, w tym również organizacje gospodarcze są także szczególnego rodzaju systemami. W celach badawczych tworzone są różnorodne hierarchie systemów i subsystemów, z których składają się systemy większe, np. układ kierowniczy jest subsystemem samochodu ujmowanego jako całość układu technicznego. Na tle pojęcia hierarchii systemów możliwe jest zrozumienie kategorii w.s. W.s. nazywamy bowiem układ wysoce złożony, tzn. taki, w którego skład wchodzi wiele złożonych subsystemów. Bliższe określenie tego terminu może być różne w odniesieniu do poszczególnych typów systemów. W.s. ekonomiczne, czyli wielkie organizacje gospodarcze, możemy określać na tle ich otoczenia, czyli gospodarstwa społecznego lub nawet gospodarki światowej. W.s. gospodarczym nazwiemy system, który pobiera z otoczenia tak wielkie strumienie czynników wytwórczych i wytwarza tak duże strumienie produktów, że zakłócenie w Jego funkcjonowaniu powoduje poważne zachwianie równowagi otoczenia. Przykładami takich w.S. ekonomicznych mogą być duże koncerny nazywane przez niektórych ekonomistów superprzedsięblorstwami (F. Perroux). Wyraźna tendencja do koncentracji, występująca w gospodarce krajów socjalistycznych, zwłaszcza ostatnio, wskazuje na rosnące znaczenie w.s. gospodarczych. W teorii zarządzania posługiwanie się pojęciem „system” wiąże się ze swoistą metodologią określaną mianem „podejścia systemowego”. Polega ono przede wszystkim na tym, że każde analizowane zjawisko lub proces traktowany jest w powiązaniu z innymi i na tle większej całości. Pozwala to scalać i konfrontować ze sobą analizy wyizolowanych tradycyjnie fragmentów lub sfer działania dużych organizacji.