Kombinat przemysłowy

Kombinat przemysłowy, rodzaj przedsiębiorstwa wielozakładowego; zgrupowanie wyspecjalizowanych zakładów produkcyjnych, których produkcja jest powiązana między sobą. Dzięki więziom produkcyjnym łączącym zakłady w k.p. ulega skróceniu cykl produkcyjny, zmniejszają się koszty produkcji, obsługa produkcji, transportu i administracji. W zależności od charakteru więzi produkcyjnych rozróżnia się: 1. k.p. pionowe, w których łączone są zakłady realizujące następujące po sobie fazy procesu technologicznego określonego wyrobu lub grupy wyrobów (np. wielkie piece, stalownia, walcownia w kombinacie hutniczym, obróbka części i montaż wyrobu finalnego w kombinacie maszynowym); 2. k.p. poziome, polegające na łączeniu zakładów wytwarzających różne wyroby uzyskiwane z tego samego surowca (np. oddziały destylacji rurowo-wieżowej, reforming, kraking katalityczny, oddział butadienu, oddział fenolu i In. w kombinacie petrochemicznym), albo wytwarzające różne wyroby lub grupy wyrobów przeznaczone do jednego celu (np. garbarnia, oddział obuwia skórzanego, oddział obuwia z tworzyw sztucznych, oddział obuwia tekstylnego w kombinacie obuwniczym). Ponadto spotyka się często mieszane formy k.p. Dążenie do koncentracji produkcji, charakterystyczne dla wszystkich uprzemysłowionych krajów i wyrażające się m. in. w tworzeniu przedsiębiorstw wielozakładowych, w tym także k.p., ma na celu wyraźne przyspieszenie rozwoju techniki produkcji w wybranych dziedzinach gospodarki, zmierzające do lepszego zaspokajania określonych potrzeb społecznych. K.p. zostały nazwane także powołane na podstawie Uchwały nr 193 RM z 23 X 1969 zgrupowania zakładów w przemyśle maszynowym i budownictwie. Uchwała ujmuje kombinat jako zespół zakładów przemysłowych, jednostek zaplecza naukowo-technicznego, usługowych, obrotu towarowego itd., związany wspólnym celem, tj. wytwarzaniem określonej grupy wyrobów, stanowiący przedsiębiorstwo wielozakładowe, w którym jeden z zakładów spełnia rolę zakładu wiodącego. K.p. zatem stanowi zwarty organizm gospodarczy, w pełni odpowiedzialny za rozwój określonej branży, podbranży lub grupy wyrobów, przede wszystkim zaś za zaspokajanie potrzeb społecznych w dziedzinie produkowanych wyrobów. Począwszy od 1972 kombinatem określa się wielką organizacją gospodarczą, nie będącą zjednoczeniem lub dużym przedsiębiorstwem jednozakładowym. W tym znaczeniu kombinat jest zgrupowaniem zakładów (a więc jednostek gospodarczych nie mających odrębności prawnej i ekonomicznej) nadzorowanym bezpośrednio przez ministra danego resortu, realizującym wspólny cel w postaci zaspokajania pewnej kategorii potrzeb społecznych i wyposażonym w uprawnienia podmiotu gospodarczego.