Kompleks agrarno-przemysłowy
Kompleks agrarno-przemysłowy (agrobusiness), sfera działalności gospodarczej związana z wytwarzaniem, przetwórstwem i realizacją surowców rolnych oraz artykułów żywnościowych. Do k.a.-p. zalicza się trzy sfery działalności: 1. zaopatrywanie rolnictwa w środki produkcji i usługi produkcyjne (traktory, maszyny rolnicze, nawozy mineralne, środki owadobójcze, pasze przemysłowe, usługi remontowe itd.); 2. właściwa produkcja rolna; 3. przetwórstwo surowców rolnych i dystrybucja żywności. Przejściu rolnictwa ze stadium manufaktury do stadium maszynowego towarzyszy wzrost udziału pierwszej i trzeciej sfery działalności oraz spadek udziału rolnictwa właściwego w wartości produkcji finalnej, np. w USA udział rolnictwa właściwego w wartości artykułów żywnościowych wynosił w 1910 54%, zaś w 1954 spadł do 17%. Na zaopatrzenie rolnictwa przypadało 21% wartości artykułów żywnościowych, a 62% na przetwórstwo i dystrybucję. Postęp techniczny prowadzi do pogłębienia społecznego podziału pracy i zmusza gospodarstwa rolne do korzystania w coraz szerszym zakresie z wyrobów i usług innych działów gospodarki narodowej. Silniejsze więc zespolenie produkcji, przetwórstwa i zbytu artykułów rolnych jest obiektywną tendencją rozwoju współczesnego rolnictwa. Formy realizacji tej tendencji zależą od całokształtu stosunków produkcji. W rozwiniętych krajach kapitalistycznych funkcje „integratorów” spełniają korporacje kapitalistyczne, które bądź same nabywają ziemię i organizują na niej wielkie nowoczesne przedsiębiorstwa rolne, bądź podporządkowują sobie istniejące gospodarstwa rolne przez system kontraktacji. W krajach socjalistycznych rozwój więzi ekonomicznej między przemysłem i rolnictwem (m. in. przez wykorzystywanie kontraktacji i planowe zaopatrywanie rolnictwa w środki produkcji) jest zawsze w centrum uwagi władz. Osiągnięty jednak stopień specjalizacji i kooperacji rolnictwa z przemysłem pozostaje w tyle za potrzebami nowoczesnego rolnictwa. Problemem planowego rozwoju całej sfery gospodarczej, objętej terminem ,,k.a.-p.”, zainteresowano się stosunkowo niedawno. Pomyślne rozwiązanie tego problemu wymaga usunięcia dysproporcji między poszczególnymi sferami działania k.a.-p., lepszej koordynacji planów Ich rozwoju oraz ustanowienia bezpośrednich stosunków ekonomicznych między przedsiębiorstwami rolnymi i przemysłem przetwórczym oraz organizacjami handlowymi.
