Środki obrotowe

Środki obrotowe, przedmioty pracy i produkty pracy, środki pieniężne, należności, nakłady przyszłych okresów oraz niektóre środki pracy i przedmioty długotrwałego użytku, nie zaliczane do środków trwałych. Podstawową część ś.o. stanowią zapasy, do których zalicza się: 1. materiały, surowce, elementy kooperacyjne, paliwo, części zapasowe maszyn i urządzeń; 2. przedmioty nietrwałe (środki pracy nie zaliczone do środków trwałych); 3. produkcję niezakończoną (w tym półfabrykaty); 4. wyroby gotowe wytworzone, tj. produkty przeznaczone do sprzedaży; 5. towary, składniki majątkowe nabywane do dalszej odprzedaży (występują głównie w obrocie towarowym). S.o. uspołecznionych przedsiębiorstw mogą być finansowane: 1. w całości funduszami własnymi; 2. częściowo funduszami własnymi, częściowo zaś kredytem bankowym i zobowiązaniami prawidłowymi; 3. w całości kredytem bankowym. Obecnie w praktyce dominuje rozwiązanie, które umożliwia uzależnienie pokrycia zapasów funduszami własnymi od poziomu gospodarności, a jednocześnie stwarza możliwość oddziaływania przez bank na poprawę gospodarności za pomocą oprocentowanego kredytu. Równocześnie występuje rozwiązanie (3) w odniesieniu do niektórych składników ś.o., np. zapasów sezonowych, produkcji niezakończonej w budownictwie, zapasów generalnych dostawców inwestycji. Gospodarka ś.o. ma istotny wpływ na wielkość i wykorzystanie dochodu narodowego, zwłaszcza prawidłowe zaopatrzenie przedsiębiorstw w materiały warunkuje rytmiczność produkcji, wykorzystanie środków trwałych, a więc i optymalizację produkcji czystej. Nadmierne zapasy oznaczają ograniczenie możliwości wykorzystania dochodu narodowego na cele inwestycji i spożycia, a dla przedsiębiorstw wzrost kosztów i możliwość powstania strat w przyszłości (utrata wartości zapasów). Efektywność gospodarki ś.o. określa się przeważnie za pomocą wskaźników ich krążenia, obrazujących stosunek między wielkością rozchodu (obrotu) danego zbioru ś.o. a ich średnim stanem w tym samym okresie. Można ją wyrazić także w formie wskaźnika określającego okres w dniach, na jaki wystarcza stan danego zbioru ś.o. lub w formie iloczynu średniego stanu i jego jednodniowego zużycia (obrotu).