Typy produkcji
Typy produkcji: 1. t.p. wyrobu — system organizacji pracy przy produkcji danego wyrobu; obejmuje system stosowanych środków i metod produkcji wyrobu (technologii) oraz system organizacji pracy na stanowiskach roboczych i ich obsługi; 2. t.p. w jednostkach produkcyjnych (zakładach, wydziałach, oddziałach itp.) — typ organizacji pracy całej jednostki i poszczególnych stanowisk roboczych oraz ich obsługiwania w celu sprawnego i ekonomicznego wykonywania zadań (robót) produkcyjnych związanych z różnymi wyrobami produkowanymi w tej jednostce. Rozróżnia się trzy zasadnicze t.p.: jednostkową, seryjną i masową. Czynnikiem różniącym wymienione t.p. jest zmieniająca się lub stała liczba operacji i czynności wykonywanych na poszczególnych stanowiskach roboczych w celu wyprodukowania wyrobu w określonej ilości. Produkcja jednostkowa występuje wówczas, gdy przedsiębiorstwo lub zakład wytwarza jednorazowo jedną lub kilka sztuk wyrobów. W wyniku tego na poszczególnych stanowiskach roboczych odpowiednie prace (np. operacje technologiczne) wykonywane są jeden raz dla jednej lub kilku sztuk i nie przewiduje się powtarzania ich w określonym czasie. Z produkcją seryjną, mamy do czynienia wówczas, gdy liczba wykonywanych jednorazowo wyrobów jest większa niż przy produkcji jednostkowej i tworzy tzw. serię. Produkcja seryjna może być niepowtarzalna (jednorazowa) lub może powtarzać się co pewien okres. Odstępy powtarzania się produkcji serii mogą być jednakowe, np. kwartał, miesiąc, dekada, lub zmienne, nieregularne. Zależnie od tego, czy okres powtarzania się serii jest regularny czy nie, mówimy o produkcji seryjnej rytmicznej lub nierytmicznej. Ze względu na liczbę sztuk wyrobów wykonywanych jednorazowo, w serii rozróżnia się produkcję drobno-, mało-, średnio- lub wielkoseryjną. W produkcji seryjnej powtarzalnej na poszczególnych stanowiskach roboczych operacje technologiczne wykonywane są w sposób powtarzalny, w okresie powtarzalności serii każde stanowisko musi wykonać określoną liczbę czynności (robót, operacji) potrzebnych do wytworzenia wszystkich części wyrobów. Liczba operacji przypadająca na 1 stanowisko robocze (wskaźnik przezbrojeń stanowisk roboczych) może być różna, zależnie od czasu trwania robót przy produkcji po-pojedynczych sztuk i przy całej serii. Krótki okres trwania i operacji i małe serie powodują, że czas wykonania całej serii jest niewielki, zatem stanowisko będzie krótko zajęte. Liczba (f) robót tego typu wykonywanych lub możliwych do wykonania w okresie powtarzalności serii będzie zatem duża. Dłuższy czas wykonywania operacji i duże serie powodują, że liczba (f) takich robót zmniejszy się. Z tego wynika, że przy produkcji mało- seryjnej na stanowiskach roboczych występuje duża liczba różnych prac, przy produkcji wielkoseryjnej natomiast jest ona niewielka. W produkcji średnioseryjnej występuje stan pośredni. Trzecim t.p. jest produkcja masowa, polegająca na tym, że zakład produkcyjny stale wytwarza te same wyroby. Stanowiska robocze wykonują ciągle przez cały okres produkcji tę samą pracę i są przystosowane do wykonywania jednej operacji. Nie są przezbrajane, dopóki nie następuje zmiana wyrobu. Różny stopień zmian w asortymencie wyrobów w zakładach i wydziałach, oddziałach itp. oraz różny stopień złożoności wyrobów stwarzają odpowiednie warunki do stosowania różnych t.p., jak też przygotowania i realizacji produkcji oraz ewidencji jej przebiegu i rozliczeń produkcyjnych.
