Statystyczne błędy
Statystyczne błędy, błędy popełniane przy przeprowadzaniu badania statystycznego lub przy opracowaniu jego wyników. B.s. dzielimy na nielosowe i losowe. Błędy nielosowe powstają zwłaszcza z powodu: 1. nie dość precyzyjnej lub błędnej definicji jednostki badania statystycznego albo badanej zbiorowości; 2. niejasnego lub błędnego sformułowania pytań w formularzu statystycznym; 3. udzielania fałszywych lub niedokładnych odpowiedzi; 4. pominięcia lub wielokrotnego ujęcia niektórych jednostek w badaniu; 5. pominięcia pytania lub braku odpowiedzi na niektóre z nich w formularzu; 6. wadliwej klasyfikacji lub symbolizacji; 7. błędów segregacji i tabulacji; 8. niewłaściwego stosowania schematu wyboru próby lub stosowania obciążonych estymatorów w przypadku badań metodą reprezentacyjną. Błędy nielosowe mają z reguły charakter tendencyjny, są często jednokierunkowe i ich wpływ na wyniki badania nie zależy od wielkości badanej populacji; w konsekwencji, mogą w sposób istotny zniekształcić obraz struktury badanej zbiorowości statystycznej. Dążąc do poprawy jakości danych statystycznych, prowadzi się specjalne kontrolne badania metodą reprezentacyjną, pozwalające na ocenę częstości występowania błędów nielosowych, ich wielkości oraz wpływu na dokładność wyników badania statystycznego. Błędy losowe są to niedokładności wywołane wnioskowaniem na podstawie wylosowanej próby, kiedy zamiast badania wyczerpującego (pełnego) przeprowadzamy badania metodą reprezentacyjną. Błędy losowe mogą być w pewien sposób kontrolowane, ponieważ ich wielkość zależy od schematu losowania próby (wraz ze wzrostem liczebności próby wielkość błędu losowego na ogół maleje) oraz od zastosowanego estymatora. Przy odpowiednim ustawieniu badania metodą reprezentacyjną błędy losowe mogą być nieistotne z punktu widzenia celów badania statystycznego.
